ISRA MIKRAJ DAN RELATIVITAS WAKTU
Oleh:
Agung Nugroho Catur Saputro
Tanggal 18 Februari 2023 nanti, kita (umat Islam) akan memperingati Isra Mikraj. Mengapa kita perlu memperingati peristiwa Isra Mikraj setiap tahunnya? Karena peristiwa Isra Mikraj mengandung banyak hikmah yang bermanfaat untuk meningkatkan kadar keimanan kita. Ada beberapa hikmah yang dapat kita petik dari peristiwa Isra Mikraj-nya Rasulullah Saw.
Sampai sekarang masih terjadi perdebatan tentang peristiwa agung Isra Mikraj yang dilakukan Rasulullah Saw. Apakah peristiwa tersebut masuk akal (rasional) atau hanya cerita fiktif saja? Apakah Rasulullah Saw melakukan Isra Mikraj dengan tubuh (jasad) atau hanya ruh saja? Bagaimana pandangan ilmu Sains dalam menjelaskan peristiwa Isra Mikraj tersebut? Dalam artikel ini beberapa pertanyaan tersebut akan dibahas dan dijelaskan jawabannya.
Isra Mikraj merupakan salah satu peristiwa penting dalam agama Islam. Kata Isra Mikraj merupakan kata serapan dari bahasa Arab. Makna Isra Mikraj menurut KBBI ialah peristiwa perjalanan Nabi Muhammad saw. dari Masjidilharam ke Masjidilaqsa, langsung ke Sidratulmuntaha (di langit ke tujuh) pada malam hari untuk menerima perintah salat lima waktu (Prasetya, 2022). Isra Mikraj terjadi pada periode akhir kenabian di Makkah, sebelum Rasulullah Saw. hijrah ke Madinah. Menurut al-Maududi dan mayoritas ulama, Isra Mikraj terjadi pada tahun pertama sebelum hijrah, yaitu antara tahun 620-621 M. Menurut al-Allamah al-Manshurfuri, Isra Mikraj terjadi pada malam 27 Rajab tahun ke-10 kenabian, dan inilah yang popular (Faisal, 2022).
Peristiwa Isra Mikraj merupakan peristiwa penting dalam agama Islam karena pada peristiwa Isra Mikraj tersebut perintah ibadah salat fardhu ditetapkan Allah Swt. yang langsung diterima oleh baginda Rasulullah Muhammad Saw. di Sidratul munthaha. Peristiwa perjalanan Nabi Saw dalam Isra Mikraj tersebut mengandunng banyak pelajaran dan hikmah karena banyak kejadian yang penuh misteri. Kisah peristiwa Isra Mikraj sulit diterima oleh akal pikiran manusia awam pada umumnya karena sekilas bertentangan dengan hukum alam. Bagaimana mungkin ada manusia yang mampu mengadakan perjalanan dalam satu malam dari masjidilharam ke masjidilaqsa dan lanjut ke langit ketujuh (sidratul munthaha)?
Akal pikiran manusia biasa akan mudah menyangkal kebenaran peristiwa tersebut. Maka, untuk dapat memahami peristiwa Isra Mikraj tersebut diperlukan hati dan pikiran yang jernih serta didukung dengan pengetahuan yang cukup. Orang awam akan kesulitan memahami peristiwa luar biasa tersebut karena mereka tidak memiliki pengetahuan pendukungnya. Peristiwa Isra Mikraj dapat dipahami dengan menggunakan pendekatan sains modern. Teori Relativitas waktu dapat dipergunakan untuk memahami perjalanan Rasulullah Saw di malam Isra Mikraj tersebut. Hal itu dikarenakan peristiwa Isra Mikraj sangat berkaitan dengan fenomena relativitas waktu. Boleh jadi peristiwa Isra Mikraj merupakan nubuwwah Nabi Muhammad Saw tentang pentingnya pengetahuan tentang relativitas waktu.
Relativitas waktu adalah fakta yang telah terbukti secara ilmiah, sebagaimana telah diungkapkan oleh Teori Relativitas Khusus yang dipublikasikan oleh Albert Einstein pada tahun 1905. Teori relativitas khusus merupakan salah satu dari teori relativitas Albert Einstein, selain itu ada teori relativitas umum. Teori relativitas (theory of relativity) digaungkan pertama kali pada 1916. Kemudian menjadi gagasan yang paling revolusioner dalam sejarah dan menjadi lompatan besar atas hukum gravitasi yang sebelumnya digagas oleh Sir Isaac Newton pada 1687 (CNN Indonesia, 2019). Teori relativitas khusus menyatakan bahwa “Kecepatan membuat waktu bersifat relatif”. Bila suatu benda bergerak dengan kecepatan mendekati kecepatan cahaya maka waktu akan mengalami pemuluran atau melambatnya waktu. Fenomena ini disebut dengan dilatasi waktu (Jumini, 2015). Teori relativitas khusus Einstein ini dapat dipergunakan sebagai pendekatan berpikir untuk memahami peristiwa Isra Mikraj-nya Rasulullah Saw.
Penjelasan teori relativitas khusus Einstein tentang terjadinya pemuluran atau pelambatan waktu menunjukkan bahwa waktu di alam semesta ini bersifat relatif. Waktu bersifat relatif bergantung pada kerangka acuannya. Jika suatu kerangka acuan bergerak relatif terhadap kerangka acuan lain yang diam, maka waktu yang dialami oleh seseorang di kerangka acuan yang bergerak tersebut akan berbeda waktu dengan waktu pada kerangka acuan yang diam. Tetapi hal ini hanya berlaku jika gerak tersebut mempunyai kecepatan yang mendekati kecepatan cahaya. Perbedaan waktu tersebut kemudian dikenal sebagai konsep dilatasi waktu (Jumini, 2015).
Kebenaran adanya relativitas waktu di dunia ini berkesesuaian dengan apa yang termaktum dalam ayat-ayat Al-Qur’an. Al-Qur’an di beberapa ayat dan surat menyatakan bahwa waktu bersifat relatif. Inilah beberapa ayat Al-Qur’an yang membuktikan adanya relativitas waktu.
“Dan mereka meminta kepadamu agar azab itu disegerakan, padahal Allah sekali-kali tidak akan menyalahi janji-Nya. Sesungguhnya sehari disisi Tuhanmu adalah seperti seribu menurut perhitunganmu.” (QS. Al-Hajj [22]: 47).
“Dia mengatur urusan dari langit ke bumi, Kemudian (urusan) itu naik kepadanya dalam satu hari yang kadarnya adalah seribu tahun menurut perhitunganmu.” (QS. As-Sajdah [32]: 5).
“(3). (yang datang) dari Allah, yang mempunyai tempat-tempat naik. (4).Malaikat-malaikat dan Jibril naik (menghadap) kepada Tuhan dalam sehari yang kadarnya limapuluh ribu tahun.” (QS. Al-Ma’aarij [70]: 3-4).
Dilihat dari ketiga ayat dalam Al-Qur’an di atas, tampak begitu jelasnya bahwa waktu itu relatif. Allah menggambarkan terjadinya relativitas waktu dengan memberikan contoh perbandingan waktu dimana waktu di sisi-Nya sangat berbeda jauh dengan waktu di dunia, yaitu waktu satu hari di sisi-Nya setara dengan seribu tahun dan lima puluh ribu tahun waktu di dunia. Konsep relativitas waktu menurut Al-Qur’an ini menunjukkan bahwa betapa lambatnya waktu di akhirat jika dilihat dari kerangka acuan waktu di dunia.
Ketiga firman Allah Swt tersebut di atas jelas-jelas menunjukkan bahwa waktu di akhirat itu sangat lama sekali, sampai di ayat lain Allah Swt menggunakan istilah abadi untuk menggambarkan betapa lamanya waktu di akhirat dibandingkan waktu di dunia. Jika dihitung, maka:
1). 1 hari di akhirat = 1.000 tahun di dunia.
1 hari di akhirat = 1.000 x 365 hari di dunia = 365.000 hari di dunia.
2). 1 hari di akhirat = 50.000 tahun di dunia
1 hari di akhirat = 50.000 x 365 hari di dunia = 18.250.000 hari di dunia.
Angka-angka di atas merupakan angka-angka yang sangat besar jika dibandingkan angka (jumlah) usia manusia hidup di dunia. Jika rata-rata usia manusia hidup di dunia diambil 70 tahun, maka 1000 tahun : 70 = 14,285 tahun. Berarti sehari di akhirat sama dengan 14 kali usia hidup manusia, padahal itu baru sehari, bagaimana jika seminggu? Sebulan? setahun? Otak manusia tidak akan mampu membayangkan lamanya waktu di akhirat. Maka untuk memudahkan agar manusia bisa memahami maksud ayat-ayat relativitas waktu tersebut, Allah Swt menggunakan istilah yang lebih sederhana yaitu abadi. Jadi kehidupan di akhirat adalah kehidupan yang abadi atau selama-lamanya karena waktu sangat lama sekali jika dibandingkan dengan waktu hidup manusia di dunia.
Kita kembali ke pembahasan tentang peristiwa Isra Mikraj Nabi Muhammad Saw. Dalam peristiwa Isra Mikraj dikisahkan dalam waktu semalam Rasulullah Saw diberangkatkan (menempuh perjalanan) dari Masjidilharam di Mekkah ke Masjidilaqsa di Jerusalem kemudian dilanjutkan naik melewati langit ke tujuh menuju Sidratul Munthaha. Cerita perjalanan beliau dalam peristiwa Isra Mikraj tersebut bagi akal pikiran orang awam akan sulit diterima dan dipandang cerita yang tidak masuk akal. Mengapa? Karena orang awam masih menggunakan kerangka acuan hukum alam di dunia ini dimana tidak masuk akal manusia mampu bergerak dengan begitu cepatnya dalam waktu semalam mampu mengadakan perjalanan yang sangat jauh (jarak Mekkah-Jerusalem setara dengan perjalanan onta berlari selama satu bulan) dan bahkan ke langit ke tujuh. Tetapi jika kita menggunakan teori relativitas waktu dengan menggunakan kerangka acuan hukum alam berbeda dengan hukum alam dunia ini, maka peristiwa Isra Mikraj tersebut bisa masuk akal (rasional).
Peristiwa Isra Mikraj mudah diterima akal jika kita berpikir bahwa Rasulullah Saw melakukan perjalanan Isra Mikraj di alam yang hukum alamnya (sunnatullah) berbeda dengan hukum alam di dunia ini. Artinya Rasulullah Saw ketika melakukan Isra Mikraj beliau memasuki alam atau dimensi lain yang berbeda dengan alam dunia sehingga hukum alam yang berlaku juga berbeda dengan hukum alam di dunia. Jadi untuk memahami peristiwa Isra Mikraj yang luar biasa tersebut, kita harus menggunakan kerangka acuan bukan alam dunia ini. Dengan kata lain, Rasulullah Saw menempuh perjalanan Isra Mikraj bukan di alam dunia ini, karena pasti terkendala oleh hukum alam (sunnatullah) alam dunia.
Pendapat yang paling masuk akal terkait peristiwa Isra Mikraj adalah Rasulullah Saw menempuh perjalanan Isra Mikraj di alam ruh, atau dengan kata lain Rasulullah Saw melakukan perjalanan Isra Mikraj hanya dengan ruhnya saja, tidak beserta dengan jasadnya. Alam ruh berbeda dimensi ruang dan waktunya dengan dimensi ruang dan waktu alam dunia, maka pastilah hukum alam (sunnatullah) yang berlaku di alam ruh juga berbeda dengan hukum alam (sunnatullah) alam dunia. Hokum alam (sunnatulah) yang berlaku di alam ruh tidak berlaku di alam dunia, dan sebaliknya juga hukum alam di dunia juga tidak berlaku di alam ruh. Hal itu dikarenakan di setiap alam Allah Swt menetapkan hukum alam (sunnatullah) sendiri-sendiri yang berbeda antara satu alam dengan alam yang lain. Dengan pendekatan pemikiran seperti ini, maka peristiwa Isra Mikraj Rasulullah Saw merupakan peristiwa yang masuk akal (rasional) karena terjadi bukan di alam dunia tetapi di alam ruh yang hukum alamnya (sunnatulah) berbeda sehingga memungkinkan terjadinya perjalanan yang sangat cepat menurut pandangan kerangka acuan hukum alam di dunia.
Dalam peristiwa Isra Mikraj, ruh Rasulullah Saw keluar dari jasad dan berada di alam yang tidak terinderakan oleh panca indera kita; beliau melihat serta mendengar apa-apa yang ada di alam kita. Dengan kata lain, ruh beliau memasuki alam dimensi lain yaitu alam ruh. Perjalanan beliau yang berlangsung sangat cepat dapat terjadi karena dilakukan tanpa jasad sehingga tidak terkendala oleh hukum alam (sunnatullah) yang berlaku di alam kita. Ruh beliau yang berada di alam lain mengikuti hukum alam (sunnatullah) yang berlaku di sana. Jadi peristiwa Isra Mikraj adalah masuk akal (rasional) (Baiquni, 1996).
Jika masih juga muncul keraguan dengan pertanyaan, bagaimana mungkin Rasulullah Saw bisa memasuki alam ruh dan mengadakan perjalanan Isra Mikraj, padahal beliau manusia biasa yang ruhnya berada di dalam jasadnya? Untuk menjawab pertanyaan tersebut, penting untuk diketahui bahwa peristiwa Rasulullah Saw melakukan perjalanan Isra Mikraj itu bukan atas kehendaknya sendiri dan bukan atas kemampuannya sendiri, melainkan atas kehendak dan kuasa Allah Swt. Jadi Rasulullah Saw bukan berangkat sendiri melakukan perjalanan Isra Mikraj melainkan Rasulullah Saw diberangkatkan oleh Allah Swt. Jadi Allah Swt yang berkuasa dan berkendak untuk memberangkatkan Rasulullah Saw untuk memasuki alam ruh dan melakukan perjalanan Isra Mikraj. Hal ini sebagaimana ditegaskan dalam Firman Allah Swt dalam Al-Qur’an Surat Al-Israa’ ayat 1.
“Maha Suci Allah, yang telah memperjalankan hamba-Nya pada suatu malam dari Al Masjidil Haram ke Al Masjidil Aqsha yang telah kami berkahi sekelilingnya agar kami perlihatkan kepadanya sebagian dari tanda-tanda (kebesaran) kami. Sesungguhnya dia adalah Maha mendengar lagi Maha Mengetahui.” (QS. Al-Israa’ [17]: 1).
Dengan memahami teori relativitas waktu, kita jadi lebih mudah memahami dan menerima bahwa peristiwa Isra Mikraj yang dialami Rasulullah Saw adalah masuk akal. Memang zaman dulu ketika orang-orang zaman Nabi Saw belum memahami tentang relativitas waktu, peristiwa Isra Mikraj sulit diterima akal sehat alias tidak masuk akal, tetapi setelah sains mengungkap kebenaran bahwa waktu bersifat relatif dengan ditemukannya teori relativitas khusus oleh Albert Einstein, maka peristiwa Isra Mikraj adalah masuk akal dan rasional.
Memperingati peristiwa Isra Mikraj mengajarkan kita untuk mengungkap kebenaran Ilahi yaitu konsep relativitas waktu bahwa waktu di alam semesta ini bersifat relatif. Kini bisa dimengerti bahwa waktu berubah-ubah di ruang-ruang alam semesta yang berbeda dan bahwa setiap tempat mempunyai kerangka referensi (kerangka acuan), yakni ukuran yang berbeda. Juga diketahui bahwa posisi tempat-tempat di alam semesta menentukan pengaturan waktu relatifnya. Melalui pemahaman konsep relativitas waktu, kita dapat memahami bahwa pengamat di alam semesta, dengan sedikit waktu yang sama dengan seribu tahun menurut perhitungan kita, dapat dengan mudah melihat milyaran orang yang lahir, hidup, dan mati selama periode ini. Oleh karena itu, tidaklah heran kalau Allah Swt dapat melihat masa lalu, masa kini, dan masa akan datang (Abbas, 2000).
Sebagai penutup, memperingati hari besar Islam Isra Mikraj penting dilakukan umat Islam karena mengandung beberapa hikmah. Hikmah pertama, umat Islam jadi memahami betapa bermanfaatnya penemuan sains tentang teori relativitas khusus yang khusus berbicara tentang waktu yang bersifat relatif, walau sebenarnya jika umat Islam mau mengkaji Al-Qur’an lebih serius lagi, khususnya terkait ayat-ayat kauniyah, maka kebenaran konsep relativitas waktu akan lebih dulu dipahami orang Islam jauh sebelum Albert Einstein mengungkap teori relativitas khususnya. Hikmah kedua, dengan memahami kemukjizatan Isra Mikraj yang dialami Rasulullah Saw, dapat menambah keimanan kita tentang alam ghaib, yaitu ada alam lain di luar alam dunia yang dimensi ruang dan waktunya atau hukum alamnya (sunnatullah) berbeda dengan hukum alam di dunia. Hikmah ketiga, keberadaan hari akhir dapat diterima secara rasional sebagai alam berdimensi lain dimana dimensi ruang dan waktunya berbeda dengan dimensi ruang dan waktu di alam dunia. Dengan analogi berpikir tentang adanya planet, sistem tata surya ataupun galaksi di luar planet, sistem tata surya dan galaksi kita yang mana hukum alamnya berbeda dengan hukum alam di bumi, yang secara sains terima sebagai kebenaran ilmiah, maka harusnya keberadaan alam akhirat sebagai alam lain di luar alam dunia yang mana hukum alamnya juga berbeda dengan hukum alam di dunia, adalah sesuatu yang mudah diterima akal sehat atau bersifat rasional. Hikmah keempat, dari pemahaman tentang relativitas waktu yang ditunjukkan dari peristiwa Isra Mikraj membuka pemahaman kita bahwa sifat keabadiaan di alam akhirat itu masuk akal atau rasional karena memang di alam akhirat dimensi waktunya berbeda atau bersifat relatif dibandingkan dimensi waktu di alam dunia, yang mana di Al-Qur’an Allah Swt memberitahukan bahwa waktu sehari di akhirat itu setara dengan waktu seribu tahun waktu di dunia. Hikmah kelima, dengan memahami konsep relativitas waktu yang diajarkan dari peristiwa Isra Mikraj, kita jadi lebih mudah menerima kebenaran bahwa Allah Swt mampu mengamati seluruh kehidupan makhluknya di dunia ini, karena waktu di sisi-Nya sangat lama dibandingkan waktu di dunia. Wallahu A’lam bish-Shawab. []
Gumpang Baru, 29 Januari 2023
Sumber Bacaan
Abbas, A. M. A. (2000). Singgasana-Nya di atas Air: Penciptaan Alam Semesta Menurut Al-Qur’an dan Sains. Jakarta: Penerbit Lentera.
Baiquni, A. (1996). Al-Quran dan Ilmu Pengetahuan Kealaman. Yogyakarta: PT. Dana Bhakti Prima Yasa.
CNN Indonesia. (2019, Oktober). Mengenal Teori Relativitas Einstein Beserta Pembuktiannya. Retrieved January 26, 2023, from Teknologi website: https://www.cnnindonesia.com/teknologi/20191003101030-199-436322/mengenal-teori-relativitas-einstein-beserta-pembuktiannya
Faisal, I. (2022, February 27). Membumikan Makna Isra Mikraj. Retrieved January 13, 2023, from Kementerian Agama Republik Indonesia website: https://kemenag.go.id/read/membumikan-makna-isra-mi-raj-v3v7v
Jumini, S. (2015). Relativitas Einstein terhadap Waktu Ditinjau dari Al-Qur`an Surat Al-Ma’ârij Ayat 4. Syariati: Jurnal Studi Al-Qur’an Dan Hukum, 1(02), 213–232. doi: 10.32699/syariati.v1i02.1110
Prasetya, Y. (2022, February 28). Mana yang Benar: Isra Mikraj atau Isra Miraj? Retrieved January 29, 2023, from KOMPASIANA website: https://www.kompasiana.com/yogaprasetya/621c0474bb44864df32420f2/mana-yang-benar-isra-mikraj-atau-isra-miraj
- ราคาบอล -1/1.5
- ราคาบอล1 คือ
- ราคาบอล ราคาต่อบอล ราคาบอล -10 คือ ราคาต่อรองบอล ต่อรองบอล อัตราต่อรองบอล ราคาบอล ส อัตราต่อรองราคาบอล ราคาต่อ ราคาต่อรอง ราคาบอล -10 การต่อรองราคาบอล ราคาบอลต่อ ราคาต่องรองบอล ราคาบอลรอง อัตราการต่อรองบอล ต่อรองราคาบอล ราคาบอลไหล เรี ยล ไท ม์ ราคา บอล ราคาบอลสเต็ป อัตรา ต่อ รอง ราคาบอล ราคาบอลต่อรอง แทงบอล ราคาแทงบอลสเต็ป ดูราคาต่อรองบอล ราคาบอลสโบเบ็ต แบบเรียลไทม์ วิธีดูอัตราต่อรองบอล แทงบอล ใน เว็บ จ่าย ยัง ไง ราคาบอลน่าเล่น ราคาแทงบอล ราคาบอล สเต็ป อัตรา ราคา ต่อ รอง บอล อัตราต่อรอง คือ อัตราราคาต่อรองบอล ราคาบอลค่าน้ำ รองบอล ราคาค่าน้ำบอล ราคาบอล -0 ราคาบอลต่อ ป -10 คือ ราคาบอลต่อรองวันนี้ ราคาอัตราต่อรองบอล อัตราบอลต่อรอง อัตราราคาบอล การต่อรองบอล ดูราคาบอล บอลราคาต่อ ราคา-บอล ราคาต่อ บอล ราคาต่อรองบอลวันนี้ ราคาอล วิธีดูราคาต่อรองฟุตบอล อัตราการจ่ายบอลสเต็ป อัตราการต่อรอง อัตราแทงบอล เรทแทงบอล แทงบอล อัตราต่อรอง การแทงบอล ดูบอลต่อรอง บอลราคา ผลบอลสดพร้อมราคาต่อรอง ราคาการแทงบอล ราคาบอล -0.5 ราคาบอล ดูยังไง ราคาบอลดีที่สุด ราคาบอลสูงต่ำ 1 ราคาบอลสูงต่ำ ดู ยัง ไง ราคาบอลเดี่ยว อัตราต่อรองบอล คือ เว็บดูราคาบอล แทงบอล ชุด แทงบอลสด ดูราคาบอลต่อ ดูราคาฟุตบอล ต่อรอง บอล ราคาต่อรองบอล คือ ราคาต่อรองบอล ดูยังไง ราคาบอล ค่าน้ำ ราคาบอล ต่อรอง ราคาบอล1 ราคาบอลที่ดีที่สุด ราคาฟุตบอล ราคารองบอล ราคาเดิมพันบอล ราคาเเทงบอล วิธีดูราคาต่อรองบอล อัตราต่อ อัตราต่อบอล แทงบอล ราคา การต่อบอล ดูอัตราต่อรองบอล ตารางแท่งบอล บอลรอง บอลราคาต่อรอง ราคา Sbobet ราคาการต่อรองบอล ราคาบอล น้ำ ราคาบอลต่อ2 ราคาบอลเดี่ยวคิดยังไง ราคาบอลแบบไทย สูงต่ํา ราคาบอล อัตราจ่ายบอล อัตราต่อรอง ราคาบอล อัตราบอล การดูราคาบอล ค่าน้ำ บอล ต่อ บอลต่อ ราคา ค่าน้ํา บอล อัตราการจ่ายราคาบอล แทงบอล -0.5 คือ แทงบอล -0.25 คือ ค่าน้ำฟุตบอล เว็บบอลราคาดีที่สุด เว็บแทงบอลที่ดีที่สุด -0.25 ราคาบอล ราคาบอลครึ่งแรก ราคาบอลเต็ง คือ อัตราต่อรองฟุตบอล แทงบอลยังไง บอลต่อบอลรองวันนี้ ผลบอลสดพร้อมราคาบอล ราคาบอลส บอลต่อบอลรอง แทงบอลชุด อัตราต่อรองบอลล่วงหน้า ราคาต่อ บอล ส เต็ ป ราคาบอล คือ เว็บบอล ราคาดีที่สุด ราคาบอลออนไลน์ ราคาบอล -0/0.5 คือ ราคาพนันบอล เว็บพนันบอล ดีที่สุด แทงบอล ต่อ แทงบอลราคา แทงบอลในเว็บจ่ายยังไง อัตราบอลต่อรองวันนี้ ราคาน้ำดีที่สุด บอลออนไลน์ ค่าน้ำที่ดีที่สุด อัตราต่อรองบอล ดูยังไง ราคารอง ใบแทงบอล ราคาน้ำแทงบอล อ่านราคาบอล แทงบอล ง่ายๆ อัตราต่อรอง ราคาค่าน้ํา ฟุตบอล ราคาน้ำ แทงบอล วิธีอ่านราคาบอล ค่าน้ํา Duangdeeking อัตรา ต่อ รอง บอล สูง ต่ํา ราคาต่อรอง คือ ราคาบอลเรียลไทม์ เว็บ บอล ราคา ดี ที่สุด .ราคาบอล 2 ราคาบอล การ หา ราคาบอล การดูราคาต่อรองบอล การดูราคาบอล การต่อราคาบอล คาราบอล ค่าน้ำราคาบอล ดู ราคา บอล ดูราคาต่อ รอง บอล ดูราคาบอลดีที่สุด ดูราคาบอลต่อรอง ดูราคาบอลสูงต่ำ ต่อ รอง บอล คือ บอลต่อ1 บอลต่อรอง บอลต่อรอง คือ รคาบอล ราคบอล ราคา ต่อ รอง บอล ราคา บอล ต่อ เสมอ ราคา บอล สูง ต่ำ ราคา บอล สูง ต่ํา ดู ยัง ไง ราคา แทง บอล ราคาการต่อบอล ราคาขอล ราคาต่อ รอง คิด ยัง ไง ราคาต่อ รอง บอล ดู ยัง ไง ราคาต่อรอง บอล ราคาต่อรองบอลคือ ราคาต่อรองบอลคืออะไร ราคาต่อลอง ราคาบลอ ราคาบอ ราคาบอง ราคาบอบ ราคาบอล -1.25 ราคาบอล -10 คืออะไร ราคาบอล -10คือ ราคาบอล 1 ราคาบอล ต่อ ราคาบอล วิธีดู ราคาบอล สูงต่ำ ราคาบอล อ่านยังไง ราคาบอล. ราคาบอล2 ราคาบอลต่อ ป ราคาบอลต่อวันนี้ ราคาบอลต่อเสมอ คือ ราคาบอลน้ำ ราคาบอลรอง1 ราคาบอลสูง ต่ำ ราคาบอลสูงต่ำ ราคาบอลสูงต่ำ ทั้งหมด ราคาบอลสูงต่ํา ดูยังไง ราคาบอลสูงต่ําดูยังไง ราคาบอลอ่านยังไง ราคาบิล ราคาบแล ราคาฟุตบอลต่อรอง ราคายอล ราคาลอล ราคาบอล ราคาบอล ราบอล ราราบอล ราาบอล ลาคาบอล วิธีดูต่อบอล วิธีดูราคาบอลต่อรอง วิธีเล่นบอลสเต็ป อย่างไรให้รวย วิธีแทงบอลเดี่ยว สมัครแทงบอล สมัครแทงบอลออนไลน์ สอนดูราคาบอล สูงต่ํา สูตรการวิเคราะห์ราคาบอล อัดตาต่อรองบอล อัตตราต่อรอง อัตตราต่อรองบอล อัตรา การ ต่อ บอล อัตรา ต่อ รอง การพนัน อัตรา ต่อ รอง บอล อัตราการต่อบอล อัตราการต่อรองบอล คือ อัตราต่อบอล คือ อัตราต่อรอง บอล เล่นบอลรอง เวปแทงบอลที่ดีที่สุด เว็บ บอล แทง ง่าย เว็บ แทง บอล ที่ ดี ที่สุด เว็บเล่นบอล ที่ดีที่สุด เว็บแทงบอล ราคาน้ำดี เว็บแทงบอล เชื่อถือได้ เว็บแทงบอลดีที่สุด เว็บแทงบอลราคาดี เว็บแทงบอลสเต็ปดีที่สุด แทง บอล ชุด ออนไลน์ แทง บอล สด แทง บอล ให้ รวย แทง ฟุตบอล ออนไลน์ แทงบอล สด แทงบอลชุด ออนไลน์ แทงบอลชุดออนไลน์ แทงบอลบน มือ ถือ แทงบอลบนมือถือ แทงบอลยังไงให้ได้เงิน แทงบอลรอง แทงบอลราคาน้ำดี แทงบอลสเต็ปสด แทงบอลเต็งสด ใบกาบอล -0 ราคาบอล -0.5 ราคาบอล -0.75 ราคาบอล -0/0.5ราคาบอล -1.75 ราคาบอล -1/1.5 ราคาบอล -10ราคาบอล 1 ราคาบอล 1ราคาบอล 2 คือ ราคาบอล 2ราคาบอล กดบอล การ ต่อ บอล การจ่ายราคาบอล การดู ราคาบอล การแทงบอลออนไลน์ การแทงบอลในเว็บ ขอดูราคาบอล ค่าน้ำบอล คือ ค่าบอล ดูต่อบอล ดูราคาต่อรอง ดูราคาบอลยังไง ต่อ บอล ต่อบอล ต่อรองบอล คือ ต่อราคาบอล บอล ราคา บอลต่อ 1 บอลต่อ2 บอลต่อดูยังไง บอลราคาสูงต่ำ ผลต่อรองบอล พนัน ฟุตบอล ออนไลน์ ราคสบอล ราคา บอล 2 ราคา บอล เสมอ ราคา แทงบอล ราคาต่อ 1 ราคาต่อ1 ราคาต่อรองบอลดูยังไง ราคาต่อรองฟุตบอล ราคาต่อลองบอล ราคาบล ราคาบอล -0.25 ราคาบอล -0.75 ราคาบอล -1.5 ราคาบอล 1 คือ ราคาบอล 2 ราคาบอล ป -10 คือ ราคาบอล เรี ยล ไท ม์ ราคาบอล-1 ราคาบอลต่อ 2 ราคาบอลต่อ1 ราคาบอลต่อรอง คือ ราคาบอลต่อรอง ยังไง ราคาบอลปป ราคาบอลเต็ง ราคาบอลแต่ละราคา ราคาบอลแบบไหนน่าเล่น ราคาบอลไทย ราคาบเล ราคาฟุตบอลโลกคืนนี้ ราคายอบ ราคาเล่นบอล ราคาแทงบอล คือ ราคาแท่งบอล ราตาบอล ราาคาบอล สมัคร แทง บอล ออนไลน์ หาแทงบอล อทงบอล อธิบายราคาต่อรองบอล อัตรา ต่อ รอง บอล คือ อัตราจ่ายบอลสเต็ป อัตราต่อรองบอลคือ อัตราต่อรองราคาบอลวันนี้ อัตราบอลต่อ เล่น บอล ให้ รวย เวปแทงบอล เว็บ แทง บอล เว็บ แทง บอล ดี ที่สุด เว็บบอลที่ดีที่สุด เว็บเเทงบอล เว็บแทงบอล เว็บแทงบอล โปรโมชั่นดีที่สุด เว็บแทงบอลสเต็ป เว็บแทงบอลสเต็ป ออนไลน์ เว็บแทงบอลเชื่อถือได้ เว็ปเเทงบอล เว็ปแทงบอล เเทงบอล แทง บ แทง บ แล แทง บอล แทงบอ แทงบอล -0.5 แทงบอล 1 แทงบอล ออนไลน์ แทงบอลง่ายๆ แทงบอลต่อ แทงบอลมือถือ แทงบอลราคาดี แทงบอลสเต็ป คือ แทงบอลสเต็ป เสมอ แทงบอลออนไลน์ แทงบอลออนไลน์ ยังไง แทงบอลให้ได้เงิน แทงบอลไทย -0.25ราคาบอล การดูราคาบอล ค่าน้ํา ดูราคาบอลไหลยังไง นาคาบอล นำแทงบอล บอล ราคา ต่อ รอง บอลดี บอลต่อ -0.25 บอลต่อ 1 คือ บอลรอง ปป บอลลอง ผลบอลสดราคาต่อรอง รรคาบอล รับแทงบอล ราคทบอล ราครบอล ราคา บอล ต่อ ป ราคาต่อรองบอล คืออะไร ราคาบ ล ราคาบอฃ ราคาบอน ราคาบอล 2 คือ ราคาบอล ความ หมาย ราคาบอล ค่าน้ํา ราคาบอล ดู ราคาบอล ส คือ ราคาบอล1×2 ราคาบอล1คือ ราคาบอลดูยังไง ราคาบอลต่อป ราคาบอลต่ำ2 ราคาบอลยังไง ราคาบิอล ราคาฟุตบอล คือ ราคาไหล ราค่าบอล ราดาบอล ราึาบอล วิธี ดู ราคา บอล ค่า น้ํา วิธี แทง บอล ให้ ได้ เงิน วิธีดูบอลต่อรอง วิธีดูผลบอลสเต็ป วิธีดูราคาบอล ค่าน้ำ วิธีเล่นบอลสเต็ป สมัคร แทง บอล สมัคร แทงบอล ออนไลน์ สมัคร แทงบอลออนไลน์ อัตราต่อรองบอลคืนนี้ อัตราต่อรองราคาบอลคืนนี้ ารคาบอล าาคาบอล เวบแทงบอล เวฟแทงบอล เว็บ แทงบอล เว็บที่ดีที่สุดในประเทศไทย เว็บบอลราคาดี เว็บบอลออนไลน์ที่ดีที่สุด เว็บพนันฟุตบอลออนไลน์ เว็บแทงบอล ส เต็ ป ออนไลน์ เว็บแทงบอล เว็บไหนดี เว็บแทงบอลค่าน้ำดี เว็บแทงบอลออนไลน์ ที่ดีที่สุด เเทงบอลออนไลน์ แทง บอล ยัง ไง แทง บอล ให้ ได้ เงิน แทงบอล ยังไง แทงบอล เล่นยังไง แทงบอล ให้ได้เงิน แทงบอล-1 แทงบอลคือ แทงบอลที่ดีที่สุด แทงบอลออนไล แทงบอลออนไลน แทงบอลให้รวย แทงยอล -1.25 ราคาบอล -1.5 ราคาบอล -10 ราคาบอล 1*2 ราคาบอล Allintitle:แทงบอล Iราคาบอล การดูราคาบอล สูง ต่ํา ดูราคาต่อบอล บอลต่อ2คือ ราคราบอล ราคาน้ำบอล -10 ราคาบอล -1/1.5 ราคาบอล ต่อ ป ราคาบอล1 คือ ราคาบอลต่อ 1 ราคาบอลต่ำสูง ราคาบอลราคาบอล ราคาบอลสเต็ปวันนี้ ราคาบอลไทยวันนี้ ราคาฟุตบอลคืนนี้ ราค่บอล รูาคาบอล ลองบอล ลาคาบอน อัตราต่อรองบอลวันนี้ าคาบอล เดิมพันฟุตบอลออนไลน์ เว็บบอลน้ำดี เว็บพนันที่ดีที่สุดในไทย เว็บพนันบอลดีที่สุด เว็บแทงบอลออนไลน์ แทง บอล ยัง ไง ให้ ได้ เงิน แทงบอบ แทงบอล คือ แทงบอล เชื่อถือได้ แทงบอล1 แทงบอลดีที่สุด แทงบอลดูยังไง แทงบอลสเต็ป แทงบอลสเต็ป คืออะไร แทงบอลเล่นยังไง แทงบอลในเวลา แทงฟุตบอลออนไลน์ -1.5ราคาบอล Iาคาบอล ดูบอลต่อ ดูราคาบอล ยังไง ดูราคาบอลสเต็ป บอลต่อ 2 บอลต่อ รอง ราคา ต่อ ป ขาวคือ ราคา บอล ดู อย่างไร ราคานำ้บอล ราคาบอล -1.75 ราคาบอลจ่ายยังไง ราคาบอลดู ราคาบอลดูไง ราคาบอลต่ำ1 ราคาบอลรอง 2 ราคาบอลสูง ต่ํา ครึ่งแรก ราคาบอลเล่นยังไง สูงต่ำ ราคาบอล หาเว็บ แทงบอล เว็บบอลที่ดีที่สุดในโลก เว็บแทงบอลอันดับ 1 แทง บอล ได้ เงิน จริง แทงบอล -1.5 คือ แทงบอลจ่ายยังไง แทงบอลสเต็ปคือ ผลบอลต่อรอง ผลบอลพร้อมราคาต่อรอง ราคาต่อรองบอล คืออะไรกัน ราคาต่อรองวันนี้ ราคาบอล 1คือ แทงบอลในเว็บ "ราคาบอล" ดู ค่าน้ำ บอล ผลบอลราคาต่อรอง วิธีเล่นพนันบอลให้รวย อัตราการต่อรองบอลวันนี้ อัตราการแทงบอล เว็บ แทง บอล ออนไลน์ ที่ ดี ที่สุด เว็บพนันบอลเชื่อถือได้ แทงบอล ยังไง ให้รวย แทงบอลน้ำดี แทงบอลสเต็บ การเลือก ราคาบอล ค่าน้ำ บอล ค่าน้ำ แทงบอล ทีเด็ดสกอร์สูงครึ่งแรก บอลต่อบอลรอง คือ พนันบอล ยัง ไง ให้รวย ราคาsbobet ราคาบอล ป ป ขาว ราคาบอลต่อบอลรอง ราคาบอลสเต็ป ราคาบอลแบบไทย ราคาฟุตบอลวันนี้ ราคาแทงบอลดูยังไง วิธี แทงบอลสเต็ป วิธีสมัครเว็บพนันบอล วิธีแทงบอล สเต็ป วิธีแทงบอลให้ได้เงิน สกอร์ไทม์ สมัคร บอลสเต็ป เล่นบอลเต็งเว็บไหนดี เล่นพนันบอลยังไงให้รวย เว็บ แทงบอลออนไลน์ เว็บ แทงบอลออนไลน์ ที่ดีที่สุด เว็บบอลออนไลน์ เว็บฟุตบอลออนไลน์ เว็บแทงบอล น่าเชื่อถือ เว็บแทงบอล ส เต็ ป เว็บแทงบอลออนไลน์ที่ดีที่สุด เว็บแทงบอลอันดับ1 แทง บอล ผ่าน เว็บ แทง บอล ส เต็ ป 2 คู่ แทง บอล ออนไลน์ เว็บ ไหน ดี แทง บอล ไม่ ให้ เสีย แทงบอล -0.75 คือ แทงบอล Step แทงบอล สเต็ป แทงบอล ได้เงินจริง แทงบอลทางเข้า แทงบอลบอล แทงบอลผ่านเว็บ แทงบอลยังไงให้รวย แทงบอลออนไลน์ สเต็ป แทงบอลออนไลน์ เว็บไหนดี แทงบอลออนไลน์ โปรโมชั่นดี แทงบอลออนไลน์ยังไง แทงบอลเดี่ยว แทงบอลได้เงินจริง แทงบอลได้เงินยังไง -0.5/1 ราคาบอล -0.5ราคาบอล Www แทง บอล การ แทง บอล ออนไลน์ การเเทงบอล ค่าน้ำ ฟุตบอล ค่าน้ำบอล ดูค่าน้ำบอล ดูราคาบอล สูงต่ํา ดูราคาบอลวันนี้ บอลต่อบอลรอง ดูยังไง บอลสเต็ป 2 คู่ บอลสเต็ปคิดยังไง บอลสเต็ปคืออะไร Loopyt บอลสเต็ปจ่ายยังไง ป ราคาบอล ราคา ต่อ รอง Sbobet ราคาต่อปอ ราคาน้ําบอล สูง ต่ํา ราคาบอล -0.5 คือ ราคาบอล -0/0.5 ราคาบอล คิด ยัง ไง ราคาบอล ต่างๆ ราคาบอลคิดยังไง ราคาบอลต่อ ปป ราคาบอลต่อรองบอล ราคาบอลป ราคาบอลวิธีดู ราคาบอลสูงต่ำ ล่าสุด ราคาบอลสูงต่ํา 1 รูปแทงบอล วิธีดูผลบอล วิธีแทงบอลสเต็ป อัตราต่อรองฟุตบอล ดูยังไง อ่านราคาบอล ค่าน้ํา เดิมพัน บอล ออนไลน์ เล่นบอลให้ได้เงินทุกวัน เว็บ พนัน บอล ดี ที่สุด เว็บ พนัน บอล ที่ ดี ที่สุด เว็บ เล่น บอล เว็บ แทง บอล น่า เชื่อถือ เว็บพนันแทงบอล เว็บเล่นบอล เว็บแทงบอล ที่ดีที่สุด เว็บแทงบอลของไทย เเทงบอลไทย เเท่งบอล แทง บอล มือ ถือ แทง ฟุตบอล แทงบอล จ่ายยังไง แทงบอล ผ่านเว็บ แทงบอล มือถือ แทงบอลสเต็ป2คู่ แทงบอลเว็บไหนดี ดูบอลต่อบอลรอง ตารางการแทงบอล บอล ต่อ ส คือ บาคาร่า สล็อต ฟุตบอล ออนไลน์ พนัน บอล เล่น ยัง ไง พนันบอล เล่นยังไง พนันบอลออนไลน์ ราคา บอล ส เต็ ป วัน นี้ ราคาบอล -0.25 คือ ราคาบอล -0.75 คือ ราคาบอล สูงต่ํา ราคาบอลชุด ราคาบอลที่ควรเล่น ราคาบอลสด ราคาบอลในเว็บ ราคาฟุตบอล ดูยังไง วิธีดูราคาบอล Sbobet วิธีเลือกเว็บแทงบอล วิธีเเทงบอลสเต็บ ศึกษาราคาบอล สมัครพนันบอล สมัครเว็บพนันบอล ดีที่สุด เดิมพันบอลออนไลน์ เว็บ ราคา บอล เว็บ แทงบอล แทงบอลออนไลน์ เด่นที่สุด เว็บพนันบอล ที่ดีที่สุด เว็บพนันบอลที่ดีที่สุด เว็บพนันบอลไทย เว็บแทง บอลออนไลน์ เว็บไซต์แทงบอล แทงบอลจ่ายจริง แทงบอลต่อ1 แทงบอลออนไลน์ 1×2 คืออะไร แทงบอลออนไลน์แทงบอลออนไลน์ แทงบอลเต็ง แทงผลบอล แทงสเต็ป เสมอ แท่งบอลสเต็ป บอลสดราคาต่อรอง พนนบอลออนไลน พนันบอลเล่นยังไง ราคา ต่อ บอล ราคา ฟุตบอล ราคาบอล -2.25 ราคาบอลคือ ราคาบอลเต็งวันนี้ ราคาฟุตบอลดูยังไง วิธรเล่นบอลให้ได้เงินทุกวัน วิธี เล่นบอลให้ได้เงินทุกวัน อัตราต่อรอง ฟุตบอล เดิมพันบอลสด เดิมพันฟุตบอล เล่น บอล ออนไลน์ เว็บ ไหน ดี เว็บ พนันบอล เว็บ ฟุตบอล ออนไลน์ เว็บพนันบอล เว็บพนันบอล เว็บไหนดี เว็บแทงบอล ออนไลน์ เว็บแทงบอลออนไลน์ ดีที่สุด แทง บอล ส เต็ ป แทงบอลวันละคู่ แทงบอลออนไลน์จ่ายจริง กติกาพนันบอล กติกาแทงบอล พนันฟุตบอลออนไลน์ ราคาฟุตบอลโลกวันนี้ วิธีเล่นบอลเสต็ป อย่างไรให้รวย วิธีแทงบอลสเต็ป อย่างไรให้รวย เว็บพนันแทงบอลออนไลน์ แทง บอล ยัง ไง ให้ รวย แทงบอลสเต็ป อย่างไรให้รวย แทงบอลสเต็ปให้ได้เงิน แทงบอลออนไลน์เว็บตรง แแทงบอลทงบอล กติกา แทงบอล ค่าน้ํา ฟุตบอล บอล ต่อ บอล รอง บอล ต่อ รอง บอลต่อ บอลรอง ราคา ป บอล ราคาบอล -1.25 คือ ราคาบอลต่อเสมอ วิธี แทง บอล ให้ ได้ กํา ไร เดิมพันกีฬาออนไลน์ เล่น บอล ยัง ไง ให้ รวย เล่น พนัน บอล ยัง ไง ให้ รวย เว็บ พนัน แทง บอล ออนไลน์ เว็บพนันบอลออนไลน์ ที่ดีที่สุด เว็บไซต์ พนัน บอล ออนไลน์ แทง บอล ยัง ไง ให้ ได้ กํา ไร แทงบอล ครึ่งแรก แทงบอล ที่ดีที่สุด พนันบอลสด รูปแบบการแทงบอล วิธีดูราคาต่อบอล เล่น บอล ออนไลน์ เว็บพนันบอลที่น่าเชื่อถือที่สุด เว็บแทงบอลน่าเชื่อถือ แทงบอลออนไลน์มือใหม่เล่นยังไง กา บอล ออนไลน์ การเล่นพนันบอล ทีเด็ดบอลต่อบอลรอง สมัครเว็บแทงบอลออนไลน์ เวบแทงบอลออนไลน เวบแทงบอลออนไลน์ แทงบอล ได้เงินยังไง แทงบอลสดให้ได้เงิน โปรโมชั่นแทงบอล ราคาบอล -1.75 คือ ราคาบอล ป ป ราคาบอลสกอร์สูง รูปแบบการแทงบอลออนไลน์ สมัคร บอล ส เต็ ป 2 เว็บ พนันบอลที่ดีที่สุด เว็บราคาบอล โปรโมชั่นบอลสเต็ป ค่าน้ํา พนันบอล ดูราคาน้ำ บอล บอลออนไลน์พนัน ราคา บอล ป คือ ราคาจ่ายบอลเดี่ยว ราคาบอล ปป ราคาบอล เวลา นี้ วิธี ดู ราคา บอล สูง ต่ํา สกอร์สูงต่ํา ดูยังไง สมัครบอลสเต็ป2 เวป พนัน บอล ออนไลน์ เว็บ พนัน บอล เว็บพนันบอลออนไลน์ เว็บแทงบอลบนมือถือ เว็บไซต์ แทงบอลออนไลน์ เเทงบอลสด แทงบอลในเว็บยังไง แทงพนันบอล การออกราคาบอล ค่าน้ำแทงบอล ค่าแทงบอล บอล ส เต็ ป คือ บอล ออนไลน์ พนัน ป คือ ราคาบอล พนันบอล ราคา ต่อ บอล ส เต็ ป ราคาต่อรอง ฟุตบอลวันนี้ ราคาบอล - คือ ราคาบอลสเต็ป คิดยังไง ราคาใครต่อรอง วิธีดูการต่อราคาบอล วิธีแทงบอล ง่ายๆ สมัครเว็บบอลออนไลน์ สมัครเว็บแทงบอล เทคนิคการแทงบอลสด เล่นบอลยังไงให้ได้เงิน เว็บ บอลดีที่สุด เว็บบอลที่น่าเชื่อถือ เว็บไซต์ แทงบอล ออนไลน์ เว็บไซต์แทงบอลออนไลน์ แทงบอลสูงต่ำ ดูยังไง แทงบอลสเต็ป ยังไง แทงบอลแทงยังไง Sn9999 เว็บไซต์-บอล-ส-เต็-ป ออนไลน์ 24 ชั่วโมง กาบอลชุด ค่าน้ํา บอล ค่าน้ําบอล ดูราคาต่อรองฟุตบอล ดูราคาบอลสดวันนี้ ดูราคาเว็บแทงบอล365 ดูราคาแทงบอล ผลบอล ราคาบอล ผลบอลเรียลไทม์ พนัน บอล พนันกีฬาออนไลน์ พนันบอลออนไลน์ที่ดีที่สุด ราคา น้ำ บอล ราคา บอล คือ ราคา บอล ป ป ราคาน้ำบอล ราคาน้ํา บอล ราคาน้ําบอล ราคาบอล ป คือ วิธี ดู ราคา น้ํา บอล วิธี สมัคร เล่นบอลออนไลน์ วิธีดูราคาน้ำ บอล วิธีดูราคาน้ำบอล วิธีดูราคาบอลสเต็ป วิธีเล่นบอลสด วิธีแทงบอลสเต็ปในเว็บ สมัคร เว็บ พนัน บอล ดี ที่สุด หาเว็บแทงบอล เดิมพันบอล เล่น บอล ออ น ไล เล่น เว็บ บอล เล่นบอลออนไลน์ เว็บ บอล เว็บ บอล ที่ ดี ที่สุด เว็บ บอล ที่คนเล่นเยอะที่สุด เว็บ บอล สด เว็บ แทง บอล ส เต็ ป เว็บบอล เว็บบอลจ่ายจริง เว็บพนันบอลsbobet เว็บแทงบอลออนไลน์อันดับหนึ่ง เว็บไซต์ พนัน บอล เเ ท่ง บอล แทง บอล เว็บ ไหน ดี แทงนิคแทงบอล ใช้ได้จริง แทงบอล ออนไลน์ ผ่านมือถือ แทงบอล เว็บไหนดี แทงบอลผ่านมือถือ แทงบอลออนไลน์เว็บไหนดี โปรโมชั่น แทงบอล โปรโมชั่น แทงบอลออนไลน์
- 2ราคาบอล
- 2 ราคาบอล